-
1 открыть
совер.1. бакæнын, байгом кæныня отыщу секрет и ларчик вам открою (Крылов) – æз секрет ыссардзынæн æмæ уын къопп бакæндзынæн
открой глаза – дæ цæстытæ бакæн
открыть путь – фæндаг байгом кæнын
открыть театр – театр байгом кæнын
2. (обнаружить) раргом кæнын, ссарыноткрыть заговор – сусæг бадзырд раргом кæнын
открыть новую планету – ног планетæ ссарын
-
2 раскрыть
совер.раскрыть сундук – чырын бакæнын
раскрыть свою грудь – риу байгом кæнын
3. перен. раргом кæнынраскрыть тайну – сусæг раргом кæнын
-
3 вскрыть
совер.1. (открыть) сыгом кæнын, сæргом кæнын, байгом кæнын, раргом кæнын2. (оперировать) скъæрт кæнын, бакъæрт кæнын, фæкъæрт кæнын3. перен. раргом кæнын, сæргом кæнын; хурмæ рахæссынвскрыть недостатки – сахъæттæ раргом кæнын
-
4 растворить
I совер. (раскрыть)бакæнын, байгом кæнын (дуар)II совер. (в жидкости)растворить соль в воде – цæхх доны батайын кæнын
-
5 отворить
совер. бакæнын, байгом кæнын -
6 отпереться
-
7 приоткрыть
совер. æрбазыхъхъыр кæнын, байгом кæнын -
8 открыть глаза кому-л. на что-л.
-
9 распахнуть
-
10 открыться
совер.1. байгом уыншкола открылась – скъола байгом ис
ей открылся мир иной (Пушкин) – йæ разы байгом ис æндæр дуне
2. (признаться) раргом кæнын, басæттынво всем открылся другу – йе 'рдхордæн алцыдар раргом кодта
См. также в других словарях:
ЦÆСТЫТÆ БАЙГОМ КÆНЫН — Искæмæн уавæр, хъуыддаг æцæг куыд у, уый бамбарын кæнын; зыгъуыммæ хъуыдыйæ кæйдæр ссæрибар кæнын. Открыть глаза. Æгъгъæд дын у... Акæс фæйнæрдæм... Байгом кæн дæ цæстытæ, æркæс ма дæхимæ, къæцæлы сæрты ахизынхъом куынæуал дæ... (Хъодалаты Г.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ÆГЪНÆДЖЫТÆ БАЙГОМ КÆНЫН — Миддунейы ницы æмбæхсын, алцы æргом зæгъын. Раскрыть душу. To uncover ones soul; to tear smb. up inside. Йæхæдæг йæхиуыл сæвæрдта хъадамантæ. Тузары сæрты йæ риуы æгънæджытæ Ростиславмæ куы байгом кодта, уæд. (МД. 1980, 4.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆЙЫ ХЪÆДГОМ ГОМ КÆНЫН — 1. Истæй тыххæй химæ маст айсын, истæуыл тынг мæт кæнын. Мæ зæрдæйы байгом кодта хъæдгом. Бауарзтон æй. (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) 2. Зæронд маст сног кæнын. Бередить душу; сыпать соль на рану. To stir up old feelings; to rub salt in(to) the… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТÆРТТÆ ГОМ КÆНЫН — Æргом уæвын, хæлар ахастытæ æвдисын. Ирыстоны дыууæ хайы кæрæдзимæ с тæрттæ байгом кæной, кæрæдзийыл атыхсой, табуйаг скæной се взаг. (Х. 1993, 21.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
НЫГÆНЫНЫ ÆГЪДАУ — см. НЫГÆНЫНЫ ÆГЪДАУ – перевод Зианы æвæрæн бон йе ‘нусон хæдзар уæлмæрды цæттæ вæйы. Пысылмон хъæуты дæр райдыдтой зиантæн чырын кæнын, æцæг ын йæ сæр фылдæр хатт йæ уæлæ не вæрынц, кæнæ та йын кæнгæ дæр не скæнынц. Чырынæн байбын нæ къахынц.… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЧЫНДЗХАСТ — см. ЧЫНДЗХАСТ – перевод Чындзхæссæг чи цæудзæн, уыдонæн рагацау бамбарын кæнынц. Раздæр иу сын фехъусын кодтой цалдæр боны, суанг къуыри раздæр. Чындзхæссæг алы адæймаджы нæ хонынц, уыцы кад æппæтмæ нæ хауы. Чындзхæсджытæ хъуамæ уой уæздан, зараг … Словарь по этнографии и мифологии осетин
